«Δεν είμαστε μπανανία» λέει η Αυστρία μετά την ακύρωση της προεδρικής κάλπης

Με φωνές πως «γίναμε μπανανία» και υπονοούμενα (λόγω του αδύνατου να αποδειχθεί) περί νοθείας διαφήμιζε η αυστριακή ακροδεξιά την προσφυγή εναντίον της οριακής της ήττας στην προεδρική κάλπη -με το Συνταγματικό Δικαστήριο τελικά να την ξαναστήνει, όχι επειδή διαπιστώθηκε νοθεία αλλά μόνο παρατυπίες. Η Βιέννη τώρα δείχνει στην ίδια την ακύρωση ως απόδειξη πως η Αυστρία είναι ευνομούμενο κράτος και η πολιτική της ηγεσία… επιχαίρει και απαντά: «Όχι, δεν είμαστε μπανανία».

Η απόφαση δεν έχει προηγούμενο σε ολόκληρη τη μεταπολεμική Ευρώπη -ή εν γένει τον δυτικό κόσμο- και δεν έπεσε σαν βόμβα μόνο στην Βιέννη. Τώρα, πιθανότατα το Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο, θα πρέπει να επαναληφθεί εκείνη η μάχη θρίλερ στην οποία τελικά ο διακομματικός Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν είχε καταφέρει να επικρατήσει στο νήμα απέναντι στον ακροδεξιό Νόρμπερτ Χόφερ.

Το πρώτο σημαντικό σημείο να προσέξει κανείς είναι το σκεπτικό του Συνταγματικού Δικαστηρίου: Ανακοινώνοντας την απόφαση, οι δικαστές υπογράμμισαν σε αρκετά σημεία πως δεν διαπιστώθηκε νοθεία αλλά αρκετές παρατυπίες που «δεν θα μπορούσαν να αποκλείσουν τίποτε». Δεν προέκυψε όμως σε καμία περίπτωση απόδειξη για αλλοίωση της λαϊκής βούλησης, τόνιζαν και επαναλάμβαναν.

Οι παρατυπίες εκείνεςεπικεντρώνονταν ουσιαστικά σε πρόωρο άνοιγμα των επιστολικών ψήφων, καταμέτρησή τους πριν έρθουν στα εκλογικά τμήματα οι αντιπρόσωποι, καταμέτρηση στη συνέχεια ενώ απουσίαζαν μέλη της εφορευτικής επιτροπής, και «χαλαρή» τήρηση του πρωτοκόλλου -υπογραφές που έμπαιναν στις καταστάσεις καταμέτρησης μόνο «για το τυπικό» της υπόθεσης.

Όπως άφησε να εννοηθεί το Συνταγματικό Δικαστήριο στην απόφασή του, και όπως γνωρίζουν και αρκετοί σε όλο τον κόσμο (σε «μπανανίες» και μη), τη νύχτα μίας εκλογικής καταμέτρησης πολλές φορές ο τύπος περνάει σε δεύτερη μοίρα. Αυτό φαίνεται ότι συνέβη, και μάλιστα σε έκταση που -θεωρητικά- θα μπορούσε να είχε ανοίξει την πόρτα σε αλλοίωση που εξαιτίας της οριακής διαφοράς δεν αποκλείεται, πάλι θεωρητικά, να είχε γείρει την πλάστιγγα.


«Νοθεία δεν είδαμε, αλλά οι κανονισμοί είναι κανονισμοί…»

Έτσι, οι δικαστές αισθάνθηκαν αναγκασμένοι να ακυρώσουν την εκλογή λέγοντας πως «η ακριβής τήρηση των προδιαγραφών διαφυλάσσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη Δημοκρατία».

Μπορεί να φαίνεται μία ρητορικά όμορφη αλλά κενή επίκληση στις θεμελιώδεις αξίες του πολιτεύματος, αλλά μία ματιά στο αυστριακό Διαδίκτυο θα αποδείξει το αντίθετο: Αν δει κανείς ποια είναι η λέξη που επανερχόταν συνεχώς στις δηλώσεις του FPÖ αλλά και αρκετών υποστηρικτών του, και ποια λέξη βάζουν με ερωτηματικό οι τίτλοι όλων των εφημερίδων το Σάββατο -τη λέξη «μπανανία»- θα καταλάβει ότι αυτό είχε καταλήξει το διακύβευμα της υπόθεσης.

Το ακροδεξιό FPÖ φρόντιζε, κατά τη συνήθη πρακτική του, να περνά ως υπονοούμενα όποιους ισχυρισμούς δεν μπορούσε να αποδείξει, εν προκειμένω την υπόνοια ότι του είχαν «κλέψει» την προεδρία με νοθεία.

Για αυτό και τόσο ο αυστριακός καγκελάριος Κρίστιαν Κερν όπως και ο Μπέλεν (που θα ορκιζόταν πρόεδρος την επόμενη εβδομάδα) υποδέχθηκαν θετικά την απόφαση ως «απόδειξη ότι το Κράτος Δικαίου λειτουργεί στην εντέλεια» (Κέρν) και ως ετυμηγορία «που θα περάσει με θετικό τρόπο στην Ιστορία» (Μπέλεν). Το μήνυμα που ήθελαν να περάσουν, το οποίο απηχούν και τα κεντρικά άρθρα στις αυστρικές εφημερίδες, είναι ότι μπορεί να υπάρχει… προχειρότητα, αλλά «η Αυστρία δεν είναι μπανανία».

Η έκβαση του νέου γύρου είναι πιο αβέβαιη από ποτέ και στο κλίμα προστίθεται η ατμόσφαιρα μετά το Brexit -που θα μπορούσε να προσθέσει δυναμική στο στρατόπεδο του ευρωσκεπτικιστικού FPÖ (για αυτό και, ξανά, ήταν η γαλλίδα Μαρίν Λεπέν ή ο ιταλός Ματέο Σαλβίνι που καλωσόρισαν την ετυμηγορία του αυστριακού Ανώτατου Δικαστηρίου).

Μέχρι να ξαναστηθεί η κάλπη, στη Βιέννη δεν θα υπάρχει κανένας «κανονικός» πρόεδρος, αλλά τρεις υπηρεσιακοί: Ο απερχόμενος Χάιντς Φίσερ, ο μέχρι πρότινος διάδοχός του Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν και ο οριακά ηττημένος Νόρμπερτ Φίσερ θα μοιράζονται την ηγεσία.

Ενδεικτική του πόσο μισογεμάτο θέλει να δει η κυβέρνηση την ετυμηγορία είναι όχι μόνο η χαλαρότητα αλλά και το… χιούμορ στο οποίο καταφεύγει. Ο αυστριακός πρέσβης στο Ισραήλ Μάρτιν Βάις έγραψε με νόημα στο Twitter: «Κάποιες φορές, η επανάληψη της ψηφοφορίας δεν είναι και το χειρότερο πράγμα στον κόσμο. Αν κάποιος στη Βρετανία χρειάζεται το τηλέφωνο του αυστριακού Συνταγματικού Δικαστηρίου, είναι το +43-1-531220».

Sometimes, a re-vote is not the worst thing in the world. If someone in the UK needs the phone-number of our Supreme Court: +43-1-531220

— Martin Weiss (@martinoweiss) July 1, 2016

Βασίλης Ψυχογιός